’s-Hertogenbosch, 4 december 2019

Betreft: verzoek uitstel invoering kwalificatiedossiers Verzorgende IG en Mbo-verpleegkundige

Geachte mevrouw van Engelshoven,

Met deze brief willen we u namens onderstaande mbo-onderwijsteams Verpleegkunde en Verzorgende dringend vragen om de nieuwe kwalificatiedossiers Verzorgende IG en Mbo-verpleegkundige nog niet verplicht in te voeren vanaf augustus 2020. Ons voorstel: geef scholen de mogelijkheid om in 2020 van start te gaan met deze kwalificatiedossiers, maar stel dit pas vanaf augustus 2021 verplicht. Alleen dan hebben onderwijsteams voldoende tijd om op een kwalitatieve manier onderwijs te ontwikkelen.

Uitstel BIG-2 neemt urgentie weg

De belangrijkste reden om de kwalificatiedossiers Verzorgende IG en Mbo-verpleegkundige in 2020 al te vernieuwen, was om aan te sluiten bij de nieuwe wet BIG-2. Met het uitstellen van deze wet valt de urgentie voor vernieuwing weg. Tegelijk zijn er genoeg redenen om de nieuwe dossiers later in te voeren:

• De evaluatie van de dossiers uit 2016 is nog niet afgerond.
• Het is niet realistisch om de nieuwe dossiers binnen 7 maanden duurzaam in te voeren.
• De inhoudelijke veranderingen ten opzichte van de huidige kwalificatiedossiers zijn groot.
• Krapte op de arbeidsmarkt vraagt om focus op opleiden en niet op onderwijs ontwikkelen.
• Combinatieopleidingen Verzorgende IG en Maatschappelijke zorg zijn lastig uit te voeren.

Dossiers 2016 nog niet geëvalueerd 

Aangezien de opleiding Mbo-verpleegkunde 4 jaar duurt, zijn er dit schooljaar pas voor het eerst studenten die examen doen op basis van het huidige kwalificatiedossier uit 2016. Daarom heeft de evaluatie van dit dossier nog niet plaatsgevonden. Bij veel teams is de implementatie van het 2016-dossier dan ook nog niet afgerond. Deze teams dreigen dus voor een dubbele opdracht komen te staan: het nieuwe kwalificatiedossier invoeren en het huidige dossier doorontwikkelen en afronden. Dit legt meteen een structureel probleem bloot. De teams hebben deze cyclus sinds 2008 namelijk elke 4 jaar doorlopen. Blijkbaar hebben de eerdere herzieningen niet geleid tot stabielere en duurzame dossiers, terwijl dat wel een doelstelling was. 

Tijdspad is niet realistisch

Om in augustus 2020 te kunnen starten met de nieuwe kwalificatiedossiers, moeten de teams de implementatie in 7 maanden rond hebben. Dat is niet realistisch en botst met de planning van de scholen. Zo beginnen veel organisaties al in januari met de roostering voor komend schooljaar. Dan moeten curriculum en examenreglement dus al in grote lijnen vaststaan. Bovendien is er niet genoeg tijd om de koninklijke weg te bewandelen: eerst de examinering vaststellen en dan terug redeneren 

naar onderwijsmateriaal. Examenleveranciers kunnen op zijn vroegst vlak voor de zomer examens leveren. Ook aanbieders van content moeten nu nog beginnen met ontwikkelen – zonder examens als uitgangspunt. Met het ontbreken van zowel examens als content is het voor de onderwijsteams onmogelijk om op tijd goed onderwijs en geschikte materialen te ontwikkelen.

Grote inhoudelijke veranderingen

Die tijdsdruk wordt nog versterkt doordat de voorgestelde veranderingen in het kwalificatiedossier groot zijn: het gaat eerder om herziening dan om onderhoud. Zo zijn de CanMEDS-rollen uit de wet BIG-2 leidend geworden bij de werkprocessen. Het aantal werkprocessen is bijna gehalveerd. De branchespecifieke werkprocessen zijn verwijderd. En er zijn twee impactvolle nieuwe thema’s toegevoegd: zorgtechnologie en agogische/welzijnselementen. Het moeten doorvoeren van zulke grote veranderingen in zo’n korte tijd leidt tot een forse toename van de toch al hoge werkdruk in het onderwijs.

Arbeidsmarkt vraagt andere focus

De zorg kampt momenteel met grote krapte op de arbeidsmarkt. Om deze problemen op te lossen, moeten we erop focussen om zo veel mogelijk mensen op te leiden. Zorgorganisaties zetten bijvoorbeeld in op groei van de BBL en vragen om maatwerktrajecten. Dat moet wat ons betreft dan ook prioriteit krijgen. Bovendien zorgt de invoering van een nieuw kwalificatiedossier met andere werkprocessen en een ander examineringsprogramma ook in zorginstellingen voor een toename van de werkdruk.

Lastig combineren met Maatschappelijke zorg

Veel scholen bieden dubbelopleidingen aan met een combinatie van Verzorgende IG en Maatschappelijke zorg. De studenten en de zorginstellingen zijn hier heel blij mee. Het probleem is nu dat het kwalificatiedossier van Maatschappelijke zorg wel de normale cyclus volgt en pas in 2021 vernieuwd wordt. Deze scholen zouden voor 2020 dus een combinatie moeten maken van het nieuwe kwalificatiedossier voor Verzorgende IG en het oude voor Maatschappelijke zorg. Voor 2021 moeten ze de opleiding dan opnieuw aanpassen met het nieuwe dossier voor Maatschappelijke zorg. Bovendien moeten ze daardoor meer verschillende cohorten blijven volgen.

Kortom: wij vragen u om de verplichte invoering van de kwalificatiedossiers Verzorgende IG en Mbo-verpleegkundige een jaar uit te stellen. Zodat onderwijsteams de tijd kunnen nemen om eerst de oude cyclus af te maken, nu zoveel mogelijk mensen klaar te stomen voor de arbeidsmarkt en zich vervolgens rustig voor te bereiden op een goede en duurzame implementatie van de nieuwe dossiers.

Wij zijn heel benieuwd naar uw reactie.

Met vriendelijke groet,

Namens 27 onderwijsteams Verpleegkunde en/of Verzorgende

Marjolein Held